
آموزش (یادگیری) الکترونیکی یا آموزش و پرورش اینترنتی (برخط) (به انگلیسی: electronic-learning) رشتهای است که از پیدایش اینترنت و گسترش این پدیدهٔ فناوری و استفاده از قابلیتهای آن ایجاد گردیده است و در حقیقت تکامل شیوه آموزش از راه دور برطرف کننده نیاز انسانهای پرسوجوگر و خواهان یادگیری با توجه اختیاری بودن زمان و مکان است. آموزش الکترونیکی امروزه توجه بسیاری از دست اندرکاران آموزش را به خود جلب نموده و از مباحث و مصارف بسیار اساسی در اینترنت است.کوتهنوشته های مثل (CBT(Computer-Based Training , (IBT (Internet-Based Training یا (WBT (Web-Based Training به عنوان مترادف آموزش الکترونیکی به کار برده میشوند.
تعریف دانشگاه آنلاین
دانشگاه آنلاین در واقع شکل پیشرفته آموزش از راه دور (به انگلیسی: Distance education)و روش نوینی است که امروزه روشی پرطرفدار برای آموزش افراد مختلف جامعه به کمک تکنولوژی و اینترنت است. در این روش افراد به صورت انفرادی و غیرحضوری در دورههای مختلف شرکت میکنند و فاصله مکانی و زمانی در فرایند آموزشی آنها تاثیری ندارد. دانشگاه آنلاین آموزش و فراگیری بصورت آکادمیک و علمی و منطبق با اصول تعلیم و تعلم دانشگاه های سنتی است اما در این روش دانشجویان میتوانندبا حداقل حضور و یا بدون هیچگونه حضور فیزیکی در کلاس، با تکنولوژی های نوین و اینترنت در دانشگاه ثبت نام نموده، دروس مورد نظر خود را از میان دروس ارائه شده انتخاب نمایند، از جلسات دروس استفاده نمایند، امتحان داده و با استاد و همکلاسیهایشان ارتباط نوشتاری،صوتی و تصویری برقرار کنند. دانشگاه ابزارهایی را در اختیار مدیران و استادان قرار میدهد که بتوانند وظایف خود را از طریق اینترنت و بصورت آنلاین انجام دهند.دانشگاه آنلاین مدارک قابل قبول نیز ارایه می کند.
تاریخچه
آموزش از راه دور از قرن بیست رایج بود و قبل از جهانی شدن تلویزیون و رادیو کارایی چندانی نداشت اما با اضافه شدن شبکه جهانی اینترنت انقلاب شگرفی در آموزش از دور بوجود آمده است امروزه دانشگاههایی مکانندآکسفورد- هاروارد و استنفورد نیز مجبور شدهاند برای عقب نیفتادن از دانشگاههای نوین دورههای آنلاین با اعطای مدرک معتبر حتی در رشتههای فنی برگزار کنند. امروزه روزنامهها ومجلات معتبر نیز در رقابت با روزنامههای آنلاین مجبور به توقف چاپ کاغذی خود شدهاند دائرهالمعارفها یا دیکشنریهای یا ویکیپدیاهای کاغذی مانندبریتانیکا در مقایسه با ویکیپدیا آنلاین در حال افول بوده و ناچار است چاپ کاغذی خود را متوقف کند.
مزایای دانشگاههای آنلاین
امروزه دانشجو میتواند به اعماق اقیانوسها سفر کند و پژوهش انجام دهد- به دور افتاده ترین مناطق دنیا برود و به داخل موزههای مشهوری مانند موزه بریتیش و یا لوور برود و یا به مهمترین کتابخانهها وارد شود و کتاب و یا مجلههای علمی مورد نظر را انتخاب و تحقیقات انجام دهد بدون اینکه از پشت مانیتور کامپیوتر خود دور شود همه این گشت و گذارها فقط در فضای مکانی میز کار و در مانیتور کامپوتر انجام میشود. مدارس و مراکز آموزشی و دانشگاههای آنلاین در مقایسه با دانشگاههای سنتی مزایای بسیار زیادی دارند. نیم میلیون کلاس انلاین و هزاران رشته تحصیلی وجود دارد دانشگاه کالیفرنیا – استنفورد- فینکس- ام آی تی – مدارک معتبر میدهند.
- صرف جویی در وقت
- صرف جویی در هزینه
- آرامش بیشتر
- تحقیقات عمیق ترو بهره گیری افزونتر
- فراگیر بودن
- عدم محدویتهای جسمی و سنی
دگرگونیهای جهشی
دانشگاههای آنلاین – آموزش عالی را بسرعت متحول کردهاند. ورود به دانشگاههای معتبری مانند هاروارد– آکسفورد- استنفورد و… برای هر کسی مقدور نبود. اما اینک به همت دستاوردهای تکنولوژی امکان درس خواندن در این دانشگاه را برای همه میسر میشود. پیشرفت جهشی در اینترنت و وب سایتها باعث ساده تر شدن و افزایش موسسات آموزش مجازی یا معنوی شده است.درسال ۱۹۹۶ دانشگاه جونز اولین دانشگاه آنلاین را راه اندازی کرد..
در حالت عادی یک دوره تحصیلی چهار ساله در استنفورد ۱۶۰ هزار دلار برای یک دانشجو هزینه دارد اما این دورههای تازه رایگان است. در آکسفورد هزینه یک دوره دکترا که اساساً پژوهشی است بیستر از ۵۰۰٬۰۰۰ پوند است. و حدود ۵ سال دانشجو باید در محل حضور میداشت که هزینهها و اتلاف وقت زیادی را باعث میشد امروزه دانشگاههای سنتی تاکید بر حضور فیزیکی دانشجو در فضاهای دانشگاه را رها نموده و در عوض دانشجویان را تشویق میکنند که حضور در فضاهای مجازی دانشگاه داشته باشند دانشجو با در اختیار گرفتن کد و رمز ورود به موسسات مجازی دانشگاهها مانند کتابخانه – آزمایشگاه اتاقهای تدریس مجازی و… حضور جسمانی خود در دانشگاه را به حضور روحی و مجازی تبدیل میکنند. دانشگاه آنلاین یودسیتی اولین دانشگاههایی است که در رشتههای فنی و مهندسی و پزشکی نیز آنلاین دانشجو می پزیرد. در این دانشگاه آنلاین که یودَسیتی کلیک Udacity نامیده میشود بیش از ۱۰۰ هزار دانشجوی علوم کامپیوتر تحصیل میکنند
هدف
هدف دانشگاههای آنلاین این است که امکانات تحصیل در سطوح بالا را برای همه فراهم کند. به طوری که هر کسی از هر جای دنیا بتواند در دانشگاه خوبی تحصیل کند. امکانات دانشگاهی خوب فقط در نباید در دسترس عده خاصی باشد. هر واحد درسی عبارت است از تماشای یک سری دوره آنلاین و فراگیری آن و گذراندن چند امتحان و تکالیفی که باید انجام و فرستاده شود. کلاسهای درس به شکل معمولش برای بسیاری از دانشآموزان مناسب نیست. سرعت تدریس برای آنها گاهی زیاد و گاهی هم کم است. آنهایی که سرعت یادگیریشان پایینتر است، با آن که کار بیشتری رویشان میشود، نمره پایینی میگیرند و به مرور زمان انگیزه خود را از دست میدهند. دورههای آنلاین سعی دارددر یودسیتی کاری کنیم که هر فرد با سرعت خود پیش برود. افرادی که پشتکار و علاقه کافی دارند که تا انتهای کار و گرفتن مدرک به پیش روند، به احتمال زیاد شغل خوبی در انتظارشان است چیزی که به تأمین بودجه یودسیتی هم کمک میکند. با توجه به این که خرج برگزاری کلاسهای آنلاین در مقایسه با کلاسهای معمولی خیلی پایینتر است، ما با همان مبلغ کم که از شرکتها میگیریم، میتوانیم همه هزینهها را تأمین کنیم.” سباستین ترون، استاد دانشگاه استنفورد عمده تجهیزات آموزشی شامل یک تبلت با یک دوربین و میکروفون است. بعد از ضبط تصاویر را به هم میچسبانند و روی وب قرار میدهند
نظر پژوهشگران
بسیاری از پژوهشگران معتقدند این روش آموزش بسیار مؤثر و کاراتر است: تاثیرگذار بودن آموزش آنلاین روی دانشجویانغیر قابل انکار است. دانشجویان از گروههای سنی مختلف و از کشورهای گوناگون از بنگلادش و چین تا آفریقای جنوبی هستند. دامنه بزرگی از کارکنان بیمارستان تا مادرانی که به تنهایی فرزندانشان را سرپرستی میکنند و از پس هزینههای دانشگاه برنمیآیند را شامل میشود. با توجه به استقبال جهانی از دانشگاه آنلاین، تعداد دورههای آموزشی فشرده آنلاین روز به روز در حال افزایش است. یکی دیگر از این دورهها یودمی نام دارد که هدفش دموکراتیزه کردن آموزش است. یک نوع بازار رقابتی آموزش که هر کسی میتواند دورههای آموزشی خودش را با هزینهای که در نظر دارد روی سایت بگذارد. دانشگاه فینیکس هم نمونه دیگری است که در ازای هزینهای مشخص دورههای آموزشی ارایه و در انتهای دوره مدرک معتبری به دانشجو میدهد. دانشگاهامآیتی هم اخیراً اولین دوره آنلاین رایگانش را روی امآیتی اکس کلیک MITx گذاشته است که به زودی به تعداد این دورهها افزوده خواهد شد. علاوه بر همه اینها حدود نیم میلیون کلاس آنلاین در هزاران رشته تحصیلی در بخش آیتیونز یو iTunesU برای کاربران اپل روی آیتیونز موجود است. اساتید عزم خود را جزم کردهاند که آموزش عالی را متحول کنند. آنها کاری را آغاز کردهاند که علیرغم نوپا بودن، رقیبی قدر برای روشهای آموزش سنتی است