تفاوت رم DDR3 و DDR4 -مقایسه و تحلیل

پس از سلطه‌ی چندین ساله‌ی استاندارد DDR3 بر بازارهای رم، تولیدکنندگان ماژول‌های رم می‌کوشند آخرین مدل‌های ماژول‌های رم‌شان را با استاندارد DDR4 بیرون بدهند. امّا فایده‌ی رم‌های DDR4 چیست و این رم‌ها چه تفاوتی با رم‌های DDR3 دارند؟

مهم‌ترین پیشرفت‌های رم‌های DDR4 در مقایسه با نسل قبلی -یعنی رم‌های DDR3-، گستره‌ی بیشتر سرعت‌های کلاک و زمان‌بندی، مصرف انرژی پایین‌تر و تاخیر کمتر است. در رم‌های DDR3، مقدار سرعت کلاک یا سرعت ساعت (به عبارت ساده‌تر سرعت رم برای خواندن و نوشتن اطلاعات) یکی از این چهار مورد است: ۱۳۳۳ مگاهرتز، ۱۶۰۰ مگاهرتز، ۱۸۶۶ مگاهرتز و ۲۱۳۳ مگاهرتز (که آخری حداکثر سرعت کلاک ممکن است). از نظر فنّی، پیکربندی‌های ۸۰۰ مگاهرتزی و ۱۰۶۶ مگاهرتزی همچنان وجود دارند، ولی تولید اکثر مدل‌های این پیکربندی‌ها به نفع مدل‌های سریع‌تر کنار گذاشته شده است.

 

از سوی دیگر به نظر می‌رسد رم‌های DDR4 سقفی برای سرعت کلاک‌شان ندارند، یا لااقل تولیدکنندگان هنوز نتوانسته‌اند به این سقف برسند. هر بار که به نظر می‌رسد تولیدکننده‌ای ماژول رمی با سرعت حداکثر ساخته است، تولیدکننده‌ی دیگری از راه می‌رسد و یک گام پیش‌تر می‌رود. در حال حاضر سرعت کلاک برخی مدل‌های DDR4 به ۳۰۰۰ مگاهرتز هم می‌‌رسد.

یکی از بهترین ماژول‌های رم DDR4 در جهان ماژول رم XPG Z1 شرکت ای‌دیتا است که سرعت کلاک آن به ۲۸۰۰ مگاهرتز هم می‌رسد. ای‌دیتا اخیراً در نمایشگاه CES 2016 تازه‌ترین دستاوردش در فناوری ماژول‌های رم را به نمایش گذاشت که سرعت آن به عدد خیره‌کننده‌ی ۳۸۶۶ مگاهرتز می‌رسد.

نکته‌ی دیگر در مصرف انرژی است. مصرف انرژی ماژول‌های DDR3 در حالت استاندارد یک و نیم ولت است (اورکلاکرها این ولتاژ را تا ۱٫۹۷۵ ولت هم بالا می‌برند)، ولی رم‌های DDR4 در حالت استاندارد با ۱٫۲ ولت کار می‌کنند که در شرایط خاص می‌تواند تا ۱٫۰۵ ولت هم پایین بیاید. رم‌های DDR3L از این لحاظ با ولتاژ مصرفی ۱٫۳۵ ولت، جایی بین رم‌های DDR3 و DDR4 قرار می‌گیرند.

به بیان ساده‌تر، رم‌های DDR4 می‌توانند با استفاده از انرژی کمتر، به سرعت‌های بالاتر برسند که به معنای پایداری بیشتر سیستم در بلندمدّت است.

برتری بعدی رم‌های DDR4 به مدل‌های DDR3 در حداکثر ظرفیت حافظه است. در بهترین حالت، حداکثر مقدار حافظه‌ای که از طریق رم‌های DDR3 برای یک مادربورد خاص می‌توان به دست آورد، ۱۲۸ گیگابایت است. در شرایطی که با پیکربندی رم‌های DDR4 می‌توان به ظرفیت ۵۱۲ گیگابایت هم رسید. البته توجّه داشته باشید که هنوز در عالم واقعیت سیستم‌هایی را ندیده‌ایم که حافظه‌ی رم‌شان چنین ظرفیتی داشته باشند.

هاسول E علیه اسکای‌لیک

در حال حاضر تعداد محدودی از پردازنده‌ها هستند که با رم‌های DDR4 سازگارند. پردازنده‌های هاسول و اسکای‌لیک از جمله‌ی این پردازنده‌ها هستند. استاندارد رم DDR4 سال ۲۰۱۴ همراه با پردازنده‌های هاسول E اینتل معرفی شد. سری پردازنده‌های اسکای‌لیک اینتل هم هاسول E را از برخی جهات بهینه‌سازی کرد. امّا روی هم رفته این دو سری پردازنده تفاوت خاصی در استفاده از رم‌های DDR4 ندارند.

آزمایش‌های گروه‌های مستقل نشان می‌دهد که در حال حاضر استفاده از رم‌های DDR3 و DDR4 در برخی موارد تفاوت زیادی ایجاد نمی‌کند، امّا در مواردی که نرم‌افزارهای مورد استفاده مصرف رم بالایی دارند، رم‌های DDR4 سرعت بیشتری در اختیار کاربر می‌گذارند.

DDR4 بخریم یا نه؟

تا کنون رم‌های DDR4 در حوزه‌ی بازی‌های ویدئویی نتوانسته‌اند بهبودی قابل توجه در مقایسه با سریع‌ترین رم‌های DDR4 ارائه دهند. گرچه این وضعیت ممکن است ظرف شش تا دوازده ماه آینده تغییر کند. امّا همین حالا هم رم‌های DDR4 می‌توانند سرعت و عملکرد بهتری را برای طرّاحان و حرفه‌ای‌هایی که با نرم‌افزارهایی مانند فوتوشاپ کار می‌کنند (و از کُند شدن فوتوشاپ همیشه عصبانی‌اند!) فراهم کنند. برای چنین کسانی رم DDR4 می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.

روی هم رفته به نظر می‌رسد رم‌های DDR4 آینده‌ی درخشانی دارند و باید منتظر معرفی مدل‌های جدید این نسل از ماژول‌های حافظه باشیم. ماژول‌هایی که دیر یا زود جای رم‌های DDR3 فعلی را خواهند گرفت.